Geranium

De Geraniaceae familie kent tegenwoordig drie geslachten: Geranium, Erodium en Pelargonium.
De namen verwijzen naar de vorm van het zaad: ‘geranos’ – ‘kraanvogelbek’, ‘erodios’ – ‘reigersbek’ en ‘pelargos’ – ‘ooievaarsbek’. In de volksmond worden de pelargoniums – foutief – geraniums genoemd. Het Pelargoniumgeslacht omvat meer dan 250 soorten die allemaal inheems zijn in Zuid-Afrika, vooral in de kustgebieden van de Kaapprovincie. Het zijn robuuste planten, struikachtig, 1 meter hoog, met sterk ingesneden blad en met kleine witte tot bleekroze bloemen.

De Hollanders hebben de eerste geraniums meegenomen uit Zuid-Afrika. Vervolgens heeft de plant zich in Europa snel verspreid. Rondom Grasse in Zuid-Frankrijk werden aan het begin van de 19e eeuw de eerste percelen met geraniums aangeplant. Vermoedelijk is dat de
P. x asperum geweest dat gezien werd als een goedkope vervanger van de populaire rozenolie. Vanuit Grasse werden de planten naar de Franse koloniën geëxporteerd zoals Algerije, Marokko, Réunion (rond 1870) en de Comoren. Hier kwam de productie van geraniumolie tot grote bloei maar daar is nu niet veel meer van over. Tegenwoordig zijn China, Egypte, India en de Krim relatief grote producenten.

De pelargoniumfamilie is een zeer uitgebreide familie met vele soorten en hybriden. De soorten kruisen gemakkelijk en snel met elkaar zodat het moeilijk is te spreken van één bepaalde soort. Om zeker te zijn dat we te maken hebben met steeds dezelfde plant en olie worden geraniums altijd vermeerderd via stekken. Voor een ordening in de grote Pelargoniumfamilie hebben botanici de soorten en hybriden ingedeeld in groepen. De pelargoniums waar we in de aromatherapie mee te maken hebben komen uit de zogenaamde Pelargonium Rosatgroep, oftewel de naar rozen geurende pelargoniums. Net als in de andere groepen zijn binnen de Rosatgroep vele kruisingen en hybriden ontstaan en het is vaak niet duidelijk van welke hybride geraniumolie afkomstig
is. Het lijkt erop dat de geraniums binnen de Rosatgroep te verdelen zijn in twee groepen (Lis- Balchin 2002, Demarne 1989):

1. De P. cv rose, een hybride die ontstaan is uit een kruising van de P. capitatum en de P. radens. Wij kennen de essentiële olie van deze hybride onder de naam geranium Bourbon. Bourbon verwijst naar het eiland Réunion dat vroeger Ile de Bourbon werd genoemd. De Pelargonium cv rose werd vooral op dit eiland gekweekt, maar daar is nog maar weinig van over. China heeft een deel van de productie overgenomen. Hiervoor worden stekken
uit Réunion als basis gebruikt. De Bourbon geranium wordt gezien als de meest verfijnde geraniumolie. Er worden steeds meer nieuwe hybriden en cultivars ontwikkeld die lijken op dit bourbontype.

2. De P. graveolens en hybriden daarvan. Synoniemen zijn P. x asperum en P. roseum. De P. graveolens is de meest gebruikte geraniumsoort voor de olieproductie. De graveolens bevat naast citronellol en geraniol ook nog percentages (iso)menthon waardoor de olie licht naar munt kan geuren. Deze soorten/hybriden worden bijvoorbeeld in Noord Afrika en India gekweekt.
Beide groepen rozengeraniums bezitten dezelfde eigenschappen en werkingen en zijn in therapie door elkaar te gebruiken. De olie van rozengeraniums bevatten een hoog gehalte aan geraniol en citronellol. Rozenolie bevat ook belangrijke percentages geraniol en citronellol en wordt daarom vaak vervalst met (goedkopere) geraniumolie. Geurgeraniums bevatten zeer complexe vluchtige oliën. Meer dan 200 bestanddelen zijn ontdekt met inbegrip van sommige met sinaasappel-, citroen-, pepermunt-, rozen-, nootmuskaat- en zelfs eucalyptusgeur.

Deze complexe olie maakt de olie veelzijdig in eigenschappen en werking. Geranium laat haar kracht zien op de huid als antiseptisch, schimmeldodend, wondgenezend en pijnverlichtend middel bij een veelheid aan aandoeningen als gordelroos, impetigo, aderklachten, spataderzweren, candida en andere schimmelinfecties. Daarbij is geranium zeer huidvriendelijk. Geranium wordt verder ingezet bij de behandeling van onevenwichtigheid in de bloedsuikerspiegel, zowel bij hyper- en hypoglycemie (o.a. Boukhris 2012, Hajri 2016). Geranium wordt gezien als een vrouwenolie. Het is één van de beste oliën bij gynaecologische klachten door de ontstoppende, ontgiftende en hormoongelijkende eigenschappen. Dit maakt geranium bruikbaar bij o.a. pijnlijke menstruatie, krampen, baarmoederklachten en menopauze symptomen. Geranium is een kalmerende en rustgevende olie bij depressie, stresssymptomen en angst (o.a. Fakari 2015) door herstel van het evenwicht tussen het stresshormoon cortisol en het hormoon DHEA.

De opbrengst aan essentiële olie is voor geranium gemiddeld 0,1 – 0,2 %. Dat wil zeggen dat 500 tot 1000 kilo vers of licht gedroogd geraniumblad nodig is voor 1 kilo olie. De plant kan op meerdere momenten in het jaar worden geoogst. De kleur van geraniumolie kan sterk variëren: lichtgeel, geelgroen tot geelbruin. De geur is te omschrijven als warm, zoet, ietsje kruidig met een duidelijke rozennoot. De geur varieert met de gebruikte geraniumvariëteit. De geur is zeer populair voor de parfumindustrie en wordt als hartnoot gezien.

Toepassing

In de aromaverdamper: geeft geranium een aangenaam naar rozen geurende geur en is goed te mengen met andere oliën zoals citrusoliën (vooral bergamot), lavendel, palmarosa, mirte, jeneverbes, roos, neroli, scharlei of sandelhout. Geranium werkt als een kamerparfum en brengt een frisse, harmonische sfeer, zowel op het werk, in de praktijk als thuis. Overal waar spanning en angst heerst, is geranium een fijne verdampingsolie. Daarnaast maakt verdamping van geranium de lucht vrij van schimmels (Chaumont 1992) en het griepvirus (Vimalanathan 2014). In de zomer kan verdamping van geraniumolie muggen op afstand houden. Een spray met geranium zou kunnen werken bij de bestrijding van huisstofmijten (Jeon 2008).

Op de huidzie algemene toepassingsregels. Geranium is bijzonder genezend op acne, verbrande huid, gesprongen adertjes, couperose en rosacea, diabetische wonden (Mahboubi 2018). Verder is geranium een olie die zowel bij een vette als een droge huid gebruikt kan worden. Bij huidontstekingen (o.a. impetigo – Mahboubi 2016), huidschimmels en schimmelontstekingen in de mond (Sabzghabaee 2011), (zwemmers)eczeem, ‘smetten’ (intertrigo) en bovendien is geranium insectenverdrijvend. Geranium heeft een aantoonbaar effect bij het herpes simplex virus. Bij gordelroos is geranium pijnverdovend en wondgenezend. Geranium is een goede hulp bij het genezen van (spatader)zweren. De olie is een tonicum op het circulatiesysteem en ondersteunt een slechte bloed- en lymfecirculatie. Gebruik de olie bij spataders, flebitis en aambeien. Een ontspannende massage met 1% geranium versterkt het stressverlichtende effect (Montibeler 2018) door o.a. verlaging van de bloeddruk en de hartslag. Geranium is in te zetten als krampstillende olie bij krampen en pijnlijke menstruatie.

In het badzie algemene toepassingsregels. Via baden is geranium in te zetten bij huidklachten, zwakke bloedsomloop, bij stress en zenuwpijnen. Geranium kalmeert.

Dosering van geraniumolie

In de aromaverdamper: enkele druppels naar eigen voorkeur .

Op de huid: maximaal 10% bij volwassenen – bij lokaal gebruik.

In het bad: maximaal 10 druppels in een vol bad.

Zie ook algemene toepassingsregels.

Overdosering en bijwerkingen

In lage doseringen is geranium non-toxisch, niet irriterend en niet sensibiliserend. Bij mensen met een sterke overgevoeligheid kan geranium contactdermatitis veroorzaken. Verdamping van geranium kan hoofdpijn veroorzaken. De belangrijkste bestanddelen in geraniumolie, geraniol en citronellol, werken als zwakke oestrogenen en daarom niet gebruiken bij vrouwen met borstkanker of die borstkanker hebben gehad.

Waarschuwingen

Er bestaat een zeer kleine kans op huidovergevoeligheid.

Etherische olie van geranium vind je terug in

Andere etherische oliën

Tea Tree

tea tree

Tea tree Eeuwen voordat Captain Cook, de ontdekker van Australië, zijn thee uit de bladeren van de Tea Tree maakte, kenden de inwoners van Australië, met name de aboriginals, de…

Ceder

ceder

Ceder Een majestueuze groenblijvende boom tot 35 meter hoog met korte naalden die in bosjes van 40 stuks groeien op de takken. Bij de atlasceder in het wild zijn de…