Ceder

Een majestueuze groenblijvende boom tot 35 meter hoog met korte naalden die in bosjes van 40 stuks groeien op de takken. Bij de atlasceder in het wild zijn de naalden grijsgroen. In Nederland en België wordt vaak een variant van de wilde ceder als sierboom aangeplant met blauw-grijze naalden. De atlasceder is inheems in het Atlas gebergte in Marokko en Algerije waar de boom groeit boven de 1000 meter. De boom staat op de rode lijst en wordt gezien als bedreigd. Er sterven steeds meer grote cederbomen. De oorzaak is nog niet gevonden. In de 17e eeuw is de boom aangeplant in Zuid-Europa als sierboom of als leverancier voor timmerhout. In Zuid-Frankrijk bij de plaats Bonnieux (Vaucluse) is een groot cederbos te vinden. In Nederland en België kennen we de ceder vanaf de 19e eeuw als parkboom.

Van de echte ceders zijn er officieel vier soorten te onderscheiden: de Himalayaceder (Cedrus deodara), de Libanonceder (C. libani), Cyprusceder (Cedrus brevifolia) en de atlasceder (C. atlantica). Vroeger werd de atlasceder gezien als ondersoort van de Libanonceder. Deze laatste soort wordt regelmatig in de Bijbel genoemd. Zo zou de beroemde tempel van Salomo zijn gebouwd met cederhout. Van deze Libanonceder zijn niet veel meer over. In Turkije, Cyprus en in Libanon zelf zijn nog zo’n 400 bomen over en hebben inmiddels een beschermde status.

Ceder heeft een lange gebruiksgeschiedenis. Het geurige, duurzame hout wordt gewaardeerd voor meubels en later in de scheepsbouw. Sigarenkistjes worden nog steeds van cederhout gemaakt. Bij de oude Egyptenaren was cederhout zeer gewild. Door het hoge gehalte aan essentiële olie gaf het hout voortdurend een heerlijke geur af, insecten werden geweerd en het hout was zeer duurzaam. Ook extracten en maceraten werden in Egypte gebruikt bij het balsemen, maar ook in hun huidverzorging en parfums. In sommige pyramiden zijn vaatjes gevonden waarin de cedergeur nog krachtig aanwezig was. Waarschijnlijk was cederolie één van de eerste oliën die zijn gewonnen.

De naam ceder wordt ook voor een andere groep bomen en oliën gebruikt: de Amerikaanse ‘cedars’. Een voorbeeld is de Virginia cedar (Juniperus virginiana), een jeneverbessoort die we hier vaak – foutief- vertalen met ceder Virginia. Deze ‘cedaroliën’ bezitten een heel andere chemische samenstelling en geur, en zijn dus ook geen vervangers voor de atlasceder. Atlasceder is vooral bekend door de warme zoete houtgeur dat een grote invloed heeft op onze psyche. De olie straalt kracht, ondersteuning en aarding uit. De geur kalmeert en zorgt voor stabiliteit in tijden van veranderingen, die meestal gepaard gaan met angst, onzekerheid en conflicten. Lang aanhoudende stress en spanningen kunnen tot burnout symptomen en uitputting leiden. Ceder zorgt voor vernieuwing en doorbreekt het ‘malen’. Het lijkt erop dat atlasceder rust brengt via activering van het parasympathische deel van het zenuwstelsel (Dayawansa 2003).

Door het hoge gehalte aan sesquiterpenen is ceder een goede olie bij hooikoorts en andere allergieën. Ceder remt ontstekingen en vertraagt allergische reacties door een stabiliserende werking op de membranen van de mestcellen die histamine bevatten (Shinde 1999). De uitstoot van histamine zorgt voor de symptomen van de allergie. Verder is ceder goed voor huid en slijmvliezen door o.a. de aanwezigheid van ketonen.

De opbrengst aan essentiële olie is voor atlas- en himalayaceder ongeveer 3 %. Dat wil zeggen dat er ongeveer 30-40 kilo houtsnippers/zaagsel nodig is voor 1 kilo olie. Bomen moeten minstens 20 jaar oud zijn voor er olie uit gewonnen wordt. De kleur van cederolie is geel/oranje tot goudbruin. De geur van ceder is warm, diep, houtig, enigszins kamferachtig en blijft lang in een kamer hangen. De geur van Himalayaceder is bijna gelijk maar minder zoet. In werking zijn beide cederoliën overigens gelijk. In de parfumindustrie is cedergeur populair en wordt veelvuldig in (vooral) mannengeuren verwerkt die warmte en kracht willen uitstralen. Ceder wordt gezien als meestal toegevoegd als basisnoot en als fixatief.

Toepassing

In de aromaverdamper: verspreidt ceder een heerlijke warme en houtige geur die zich goed mengt met andere zoete oliën als neroli, jasmijn en ylang-ylang. Combinaties met lavendel, scharlei, mirte, cipres, basilicum, bergamot en jeneverbes versterken de werking van ceder. Ceder brengt rust en kalmte en verzacht woede en angst. Een fijne olie bij spanningen. Verdamp ceder bij luchtweginfecties, vooral als allergieën daarbij een rol spelen. Ceder maakt het slijm vloeibaar en droogt daarna het teveel aan slijm op. De olie kan daarbij goed worden gecombineerd met mirte of pepermunt. Ceder is verwarmend, kalmerend en verzacht onrust, angst en woede. Ceder bezit insectenwerende eigenschappen tegen muggen. Verdamp de olie of maak er een huidolie mee.

Op de huid: zie algemene toepassingsregels. In de huidverzorging is atlasceder in te zetten bij acne en een vettige huid. Ceder ontstopt, is ontstekingsremmend en bestrijdt ongewenste gisten en schimmels. Daarom is de olie te gebruiken bij seborroïsch eczeem en roos, een lichte vorm van dit eczeem (Thombare 2012). Ceder kalmeert bij een rode, jeukende huid.

Ceder versterkt de huid en wordt ingezet ter voorkoming van zwangerschapsstrepen. Door de ontstekingsremmende werking is ceder een goede toevoeging aan een wrijfolie bij artritis en andere reumatische klachten. Gebruik ceder ter bestrijding van huidparasieten in een huidolie of via wassingen. De ontstoppende en lymfestimulerende werking maakt ceder inzetbaar bij cellulite, oedeem en spataders.

In het bad: zie algemene toepassingsregels. Ceder geeft een heerlijk avondbad ter ontspanning na een stressvolle dag. In baden is ceder in te zetten bij artritis, allergieën, huidklachten (o.a. seborroïsch eczeem) en luchtweginfecties.

Dosering

In de aromaverdamper: enkele druppels naar eigen voorkeur.

Op de huid: maximaal 8 % bij volwassenen – bij lokaal gebruik.

In het bad: maximaal 10 druppels in een vol bad.

Zie algemene toepassingsregels

Overdosering en bijwerkingen

Bij aangehouden doseringen zijn geen bijwerkingen bekend. Atlasceder geeft bij hoge doseringen een kans op huidirritatie.

Waarschuwingen

Atlas- en Himalayaceder tijdens zwangerschap alleen uitwendig gebruiken in een percentage tot 2 %. Bij baby’s en kleine kinderen tot 3 jaar in een percentage tot 0.5 %.

Etherische olie van ceder vind je terug in

Andere etherische oliën

Lavendel

lavendel in bloei

Lavendel Het lavendel geslacht bestaat uit meer dan 40 verschillende soorten en kruisingen. De echte lavendel (Lavandula angustifolia, syn: L. officinalis, L. vera) is een oeroude gebruiksplant en de meest waardevolle…

Munt

munt

Munt Hoe uitgebreid de Mentha familie is, blijft onduidelijk. Muntsoorten kruisen gemakkelijk met elkaar waardoor er vele hybriden en cultivars zijn ontstaan. Pepermunt is echter wel de bekendste muntsoort. Andere…